Thay thế bình Ắc quy dưa theo tiêu chuẩn nào ?
IEEE 1106-2005, IEEE 450-2010và IEEE 1188-2005
Tiêu chuẩn thay thế bình ắc quy dựa vào dung lượng bình
Một điều chắc chắn rằng một khi ắc quy đã chết thì bắt buộc phải thay thế bình mới. Tuy nhiên, rất cần thiết phải có một tiêu chuẩn đánh giá chính xác nhất tình trạng của bình ắc quy và dựa vào kết quả đó để lên kế hoạch thay thế trước khi bình ắc quy bị chết đột ngột. Đối với các ứng dụng phổ thông như dùng trong xe đạp điện, xe máy, xe ô tô…thì việc ắc quy bị chết đột ngột sẽ gây ra những khó khăn nhất định, nhưng đối với các hệ thống nhà máy công nghiệp như nhà máy điện, hệ thống máy tính viễn thông… một khi hệ thống ắc quy bị chết sẽ gây ra những thiệt hại không thể nào lường trước được.
Kiểm tra dung lượng bình ắc quy là điều kiện quan trọng nhất để đánh giá khả năng đáp ứng nguồn điện khi gặp sự cố của hệ thống ắc quy, cũng như tình trạng hiện tại của nó. Dựa vào kết quả dung lượng sau khi đánh giá sẽ đưa ra các kế hoạch bảo dưỡng và thay thế phù hợp.
Theo các tiêu chuẩn khuyến cáo kiểm tra dung lượng và thay thế bình ắc quy như sau:
1. Loại Ắc quy Ni-Cd dạng kiềm (theo IEEE 1106-2005)
- Dung lượng Ắc quy cần được đo trong 2 năm đầu tiên đưa vào vận hành để lấy làm giá trị dung lượng ban đầu, sử dụng để so sánh với các lần kiểm tra sau.
- Sau lần kiểm tra đầu tiên, thì cần thực hiện kiểm tra dung lượng định kỳ 5 năm một lần cho đến khi Ắc quy có dấu hiệu tổn thất dung lượng đã vượt quá mức cho phép. Theo thiết kế của bình ắc quy Ni-Cd kiềm thì mỗi năm dung lượng của bình cho phép giảm đi 1.5% mức dung lượng định mức. Nếu như dung lượng của bình ắc quy trung bình mỗi năm giảm hơn 1.5% dung lượng định mức thì bình đã có dấu hiệu tổn thất vượt quá mức cho phép. Ví dụ: ta có 1 bình ắc quy Ni-Cd kiềm tại thời điểm kiểm tra có dung lượng là 200Ah, theo tiêu chuẩn thì mỗi năm dung lượng bình sẽ giảm đi dưới 200Ah*1.5%=3Ah, sau 5 năm thì dung lượng bình giảm đi dưới 15Ah, nhưng sau 5 năm ta kiểm tra dung lượng định kỳ và kết quả dung lượng chỉ còn lại 180Ah tức là bình đã có dấu hiệu tổn thất vượt mức cho phép.
- Cần phải kiểm tra dung lượng mỗi năm 1 lần với những Ắc quy có dấu hiệu tổn thất dung lượng đã vượt quá mức cho phép. Vì tính chất của loại bình Ni-Cd kiềm vẫn luôn đảm bảo việc nạp xả ứng với mức dung lượng hiện hữu của nó và không bị chết đột tử như loại axit-chì. Nhưng để đảm bảo công suất của hệ thống thì cần lên kế hoạch thay thế khi cần thiết.
2. Loại Ắc quy Axit chì dạng hở khí (theo IEEE 450-2010) và Loại Ắc quy Axit chì dạng kín khí (theo IEEE 1188-2005)
- Dung lượng Ắc quy cần được đo lường trong 2 năm đầu tiên đưa vào vận hành đối với Ắc quy chì dạng hở và ngay sau lắp đặt với Ắc quy chì dạng kín để lấy làm giá trị dung lượng ban đầu, sử dụng để so sánh với các lần kiểm tra sau.
- Sau lần kiểm tra đầu tiên, thì cần thực hiện kiểm tra dung lượng định kỳ không lớn hơn 25% tuổi thọ được thiết kế của loại Ắc quy cho một lần.
- Cần thực hiện kiểm tra dung lượng mỗi năm 1 lần với những Ắc quy có dấu hiệu lão hóa hoặc đã sử dụng sau 85% thời gian thiết kế. Ắc quy lão hóa là khi dung lượng giảm đi 10% dung lượng so với lần kiểm tra đầu tiên hoặc thấp hơn 90% dung lượng định mức của nhà sản xuất. Tuy nhiên, với những Ắc quy sau 85% thời gian thiết kế mà vẫn đạt 100% dung lượng ban đầu hoặc lớn hơn 90% dung lượng định mức thì không thuộc dạng bị lão hóa, cần kiểm tra dung lượng 2 năm một lần cho đến khi có dấu hiệu bị lão hóa.
- Đối với các bình ắc quy đã có dấu hiệu lão hóa thì cần lên kế hoạch thay thế. Và khi dung lượng dưới 80% dung lượng định mức thì phải thay thế bình mới.
